دستور زبان فارسی از قرن ها پیش مورد توجه عالمان زبان و ادب و حتی فلسفه قرار گرفته و مباحث این علم چه به طور مستقل و چه در ضمن مباحث علوم دیگر مورد مطالعه واقع شده است. در دهه های اخیر، دیدگاه های نو متأثر از زبان های دیگر و نظریات زبان شناسی، موجب پدید آمدن آثار فراوان و گوناگونی در این زمینه بوده است. با وجود این، هنوز اتفاق نظری عمومی در مبانی، تعاریف و مباحث آموزشی آن ها به وجود نیامده است. ...

زبان های فارسی و عربی دو زبان زنده دنیا هستند که علی رغم انتساب به دو خانواده زبانی ناهمگون، به دلایل مختلف، مشترکاتی با یکدیگر دارند. این اشتراک در حوزه های مختلف زبان از جمله دستور یا همان نحو نیز مشاهده می شود. اما به استناد نسبیت زبانی، تفاوت هایی نیز در مقوله های دستوری بین آن دو وجود دارد که طرح و بررسی آن ها در فراگیری زبان و ترجمه حائز اهمیت است. از جمله این مقولات دستوری، فعل است که د...

پایان نامه ی حاضر انضمام مفعول در زبان فارسی را بر اساس دستور نقش و ارجاع بررسی می کند. پدیده ی انضمام که مورد توجه بسیاری از زبان شناسان قرار دارد، یکی از فرآیندهای واژه سازی است که فعل مرکب می سازد. دستور نقش و ارجاع نظریه ای نقش گراست که افعال را با توجه به ویژگی های نحوی و معنایی به پنج طبقه ی ایستا، کنشی، لحظه ای، پایا و کنشی-پایا تقسیم می کند. افعال ایستا بیانگر کنش خاصی نیستند و تنها حال...

فعل یکی از مقوله های زبان فارسی و مهم ترین آن به شمار است و معمولاً در جمله یا در رو ساخت و یا در ژرف ساخت قرار می گیرد. فعل از لحاظ ساختمان به انواعی تقسیم می شود که عبارت اند از: فعل ساده، فعل مرکب، پیشوندی، پیشوندی مرکب، عبارت فعلی و فعل های لازم یک شخصه. با توجه به موضوع رساله فعل لازم یک شخصه یا ناگذر یک شخصه یکی از اقسام ساختمان فعل است که ساختار آن شامل (اسم/ صفت + ضمیر متصل + فعل اسنادی...

پژوهش حاضر نگاهی دیگرگونه به مقولات دستوری زمان دستوری و نمود براساس آموزه های رویکردی نوین در زبان شناسی است. زبان شناسی شناختی و جلوه شاخص آن دستور شناختی ساخت های دستوری را معنا دار می داند و مقولات دستوری را جفت های صورت ومعنا در نظر می گیرد. یکی از توانایی های بالقوه در تمام زبان ها این است که برای گویندگان خود این امکان را فراهم می آورند که موقعیت ها در زمان های مختلف را ترسیم کرده و از ...

این مقاله به توصیف ساختمان فعل در گویش کوه­شهری می­پردازد. منطقه­ی کوه­شهری شامل چند روستا است، که در جنوب شرق شهرستان منوجان واقع شده­است. این منطقه دارای سه گویش بنکی، تیابی و سرگرویی می­باشد که تفاوت بسیار اندکی با هم دارند.در این مقاله شناسه­های فعلی و جای قرار گرفتن آن­ها، ستاک یا ماده­ی فعل، صفت مفعولی و پیشوندهای فعلی در حوزه­ی ساختمان فعل بررسی شده­است؛ نتیجه بررسی­های به دست آمده نشان ...

مقاله ی حاضر با موضوع «مقایسه ی فعل مرکب از دیدگاه دستور زبان سنتی و جدید» و با هدف کلی «تعیین تفاوت ها و شباهت های فعل مرکب» با توجه به نظر نویسندگان دستور زبان های سنتی و جدید تدوین شده است. در این تحقیق افعال متن گلستان سعدی با استفاده از هفت دستور زبان فارسی: خیام پور، خانلری، فرشیدورد، ارژنگ، انوری - گیوی، وحیدیان کامیار، عمرانی- سبطی به روش توصیفی مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد ...

رساله حاضر به بررسی خطا¬های دستوری بیماران زبان پریش بروکا (دستورپریش) در تولید مقولات دستوری فعل (وجه، مطابقه، زمان، نمود و گذرایی) و مقولات دستوری اسم (شمار، معرفگی و حالت) می پردازد. به این منظور از آزمون گفتار خودانگیخته استفاده شده است. در این آزمون از بیماران خواسته شد تا در مورد کارهای روزمره، سفر، ترافیک و خاطراتشان صحبت کنند. داده¬های این پژوهش بصورت گفتاری جمع آوری شده اند و نمونه گفت...

فعل مجهول یکی از ساختارهایی است که در زبان عربی و به تبع آن در قرآن کریم بنا به علل مختلفی کاربرد فراوانی دارد. در این ساختار فاعل از جمله حذف می شود و مفعول جانشین آن شده و نائب فاعل نامیده می شود. دانشمندان نحو فعل مجهول را با نام های"المبنی للمفعول، مالَم یُسَمَّ فاعله، و... و همچنین نائب فاعل را با نام های"الاسم الذی صار بمنزله الفاعل، مفعول أقیم مقام الفاعل و... می شناسند. این ساختار در قرآن ک...

زبان های ایرانی و بویژه زبان فارسی با توجه به گستردگی حوزه جغرافیایی رواج آن، در طول تاریخ با شرایط جغرافیایی و اجتماعی مختلفی منطبق شده است. مطابق با این شرایط، تغییرات گوناگون آوایی، صرفی، نحوی و معنایی نیز در زبان ها و گویش های ایرانی کهن به وجود آمده، سبب شکل گیری گویش های ایرانی و گونه های زبان فارسی نو شده است. اما اطلاعات و پژوهش های اندکی در زمینه گویش شناسی کهن فارسی وجود دارد و این اط...